Kitabın arka kapağında, Cemil Meriç’in bu eser hakkındaki düşüncelerine yer verilmiş. Meriç, “Kaderimi tayin eden bir başka kitap da İbrahim Ethem'in tercüme ettiği ‘Terbiye-i İrade’ başlıklı eseridir. Disiplin içinde çalışmayı bu kitaptan öğrendim.” diyerek kitabın kendisi üzerindeki etkisini vurgulamıştır.

Disiplinli olmak, hayatımızı düzene koymak için gerekli en önemli özelliklerden biridir. İstediklerimizi gerçekleştirebilmek, hedeflerimize ulaşmak ve hayallerimizi hayata geçirebilmek için zihnimizi organize edebilmeli, davranışlarımızı düzenleyebilmeli ve motivasyonumuzu koruyabilmeliyiz. İçsel dünyamızı yönetebilmeli ve kontrol alanımız içindeki dışsal koşulları işlevsel hale getirmeliyiz.

Kitabın Yazarı ve Temel Konusu

Kitabın yazarı, Fransız eğitimci ve pedagog Jules Payot’tur. Yazar, irade kavramını çeşitli bölümlere ayırarak ele alır ve iradeyi güçlendirmeyi engelleyen faktörleri detaylıca inceler. Aynı zamanda, bu engelleri aşmak için çözüm önerileri sunarak okuyucuya bir yol haritası çizmeye çalışır.

İlk Bölüm: İstek ve Mücadele

İlk bölümde yazar, “mücadele edilecek düşman” olarak nitelendirdiği “İsteksizlik” konusunu ele alır. Payot’a göre, irade zayıflığının temel nedenleri şunlardır:

• Uzun süreli çaba gösterme korkusu
• Kısa süreli tutkuların cazibesi
• Güçsüzlük
• Rahata düşkünlük ve tembellik

İrade kontrolü için sürekli bir güçlülük hali gerekir. Başarısız girişimler, yenilgiler ve istikrarsızlık, kişinin düşünce dünyasında olumsuz inançları güçlendirir. Başarısızlık korkusu ve yetersizlik duyguları baskın hale gelir ve irade için gerekli olan destek noktalarına ulaşmak zorlaşır. Sonuç olarak, kişi güçsüzleşir ve arzularının kontrolüne girer.

Yazar, mücadele etmeden mutluluğa ulaşılamayacağını savunur. Tembellik, insanı edilgen hale getirirken, iradenin güçlenmesi için azimli ve kararlı olmanın şart olduğunu belirtir.

Günümüz Dünyasında İrade ve Odaklanma

Günümüzde bireyler, birçok uyarana maruz kalmaktadır. Freud’un id, ego ve süperego yapılarında olduğu gibi, insanın iç dünyasında sürekli çatışmalar yaşanır. İradeyi yönetebilmek için enerjinin doğru yönlendirilmesi gerekir. Yazar, tek bir hedef koymanın odaklanmayı artıracağını ve bu sayede irade gücünün korunacağını ifade eder.

“Bir irade, kendisinden daha güçlü bir iradeye karşı koyamaz.” - Dante Alighieri

İkinci Bölüm: Amaç ve Değerler

İkinci bölümde yazar, amaç konusunu ele alır. Payot’a göre, belirlenen her hedef, duygularla bağlantılı hale geldiğinde daha güçlü ve kalıcı olur. Zamanla bu amaçlar, bireyin inanç ve değerleriyle bütünleşerek yönlendirici bir faktör haline gelir. İrade kontrolü için en temel yeteneklerden biri, hedefleri netleştirmek ve onları kontrol edilebilir hale getirmektir.

“İstediğimiz kadar yüksek sırıklara çıkalım, yine de kendi bacaklarımızla yürüyeceğiz.” - Montaigne

Üçüncü Bölüm: Çevresel Etkiler ve Özgürleşme

Üçüncü bölümde, yazar teorilere ve çevresel faktörlerin bireyin iradesi üzerindeki etkisine değinir. Payot, bazı teorilerin insanları davranış değiştirme konusunda olumsuz etkileyebileceğini savunur. Benzer şekilde, çevremizdeki insanlar ve onların söylemleri, düşünce ve duygularımız üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir.

Kişinin irade hakimiyetine ulaşabilmesi için özgürleşmesi gerekir. Bu özgürleşme, bireyin kendini tanıması, kabul etmesi ve dış etkenlerden gelen müdahalelere karşı dirençli olmasıyla mümkündür. Özgür birey, kendi kararlarını alabilen ve kendi sınırlarını çizebilen kişidir.

Dördüncü Bölüm: İçsel Kaynaklar ve Harekete Geçmek

Dördüncü bölümde Payot, içsel kaynaklara ve derin düşünme (tefekkür) kavramına odaklanır. Tefekkür, bireyin düşünceleri ve duyguları üzerine kapsamlı bir şekilde düşünmesi anlamına gelir. Kişi, duygu ve düşüncelerini değerlendirerek, kendisine fayda sağlayacak yönleri benimsemeli ve zararlı olanları uzaklaştırmalıdır.

Duygu ve Düşünce Kontrolü İçin Pratik Öneriler

• Faydalı düşünceleri yakalayarak, onları sorgulamak ve üzerinde düşünmek.
• Eksik olan bir duyguyu harekete geçirmek ve ona odaklanmak.
• Zararlı duyguların dikkatini dağıtarak etkisini azaltmak.
• Olumsuz düşüncelere karşı eleştirel bir bakış açısı geliştirmek.
• Çevresel faktörlere karşı sorgulayıcı bir tavır almak ve olumsuz etkenlerden uzak durmak.

Sonuç ve Genel Değerlendirme

Payot, irade kontrolünü sağlamak için öncelikle bireyin kendini tanıması gerektiğini savunur. Bizi biz yapan tüm yönlerimizi kabul etmek, motivasyonumuzu bozan içsel nedenleri ortadan kaldırmak ve dış etkenlere karşı eleştirel bir bakış açısı geliştirmek önemlidir.

“İradenin istediği yerde bir yol açılır.” - J.R.R. Tolkien

İrade hakimiyeti, kişiyi daha özgüvenli yapar, değişime olan inancını artırır ve umutlu olmayı öğretir. Düşüncelerine, davranışlarına ve duygularına yön verebilen bir birey, hayatına da yön verebilir. Engeller karşısında güçlü durarak yaşam motivasyonunu hep canlı tutacaktır.

Psikolog Adile Nur Koyuncu

Kaynakça

Jules Payot. (2018). İrade Terbiyesi (2018. bs).