Duygular, hayatımızda en çok anlamaya çalıştığımız konuların başında gelir. Eğer hayat bir beyaz sayfa ise, duygular ona can veren renklerdir; eğer bir yol ise, yönümüzü bulmamızı sağlayan tabelalardır; eğer bir okyanus ise, kaybolmamızı engelleyen koordinatlardır.

Duygu nedir? sorusu uzun yıllardır araştırılmaktadır. Genel olarak, olayların, kişilerin ve nesnelerin bireyde uyandırdığı izlenimler olarak tanımlanabilir. Duygudurum ise, bu duyguların daha uzun süreli ve sürekli olarak yaşanmasıdır. Duygular, insanın bilişsel, sosyal ve fizyolojik süreçleriyle doğrudan ilişkilidir ve hayatı anlamlandırmada önemli bir rol oynar.

Kaç Tane Duygumuz Var?

Paul Ekman, yaptığı araştırmalarda beş temel duygu tanımlamıştır: Öfke, korku, tiksinti, üzüntü ve mutluluk. Daha sonra Robert Plutchik, bu listeyi genişleterek haz, kabul, korku, şaşkınlık, üzüntü, aşk, pişmanlık ve düş kırıklığı olmak üzere sekiz temel duygudan bahsetmiştir. Günümüzde yaygın olarak kabul edilen yedi temel duygu ise şunlardır:

• Mutluluk
• Şaşkınlık
• Korku
• İğrenme
• Kızgınlık
• Üzüntü
• Küçük görme

Bu temel duygular, farklı duygusal tepkileri oluşturabilir ve bireyin ruhsal süreçlerini etkileyebilir.

Duygulara Kulak Vermek Neden Önemlidir?

Duygular, bilişsel, fizyolojik ve bedensel süreçlerle iş birliği içindedir. Düşüncelerimiz ve duygularımız arasında döngüsel bir ilişki vardır. Yapılan araştırmalar, düşünce kalıplarının duygular üzerinde önemli bir etkisi olduğunu göstermiştir. Özellikle anksiyete, depresyon ve TSSB gibi psikolojik bozukluklarda düşüncelerin, duyguların oluşumunda ve düzenlenmesinde belirleyici olduğu bulunmuştur.

Amerikalı psikolog William James, “Mutluyken mi güleriz yoksa güldüğümüzde mi mutlu oluruz?” sorusuyla, duygular ve bedensel tepkiler arasındaki ilişkiye dikkat çekmiştir. Bu alanda yapılan çalışmalar, duyguların yönetiminin ruh sağlığı açısından büyük bir önem taşıdığını göstermektedir.

Duyguları Düzenleyebilmek İçin Neler Yapılabilir?

• Duygusal farkındalık: Duygu düzenlemenin ilk adımıdır. Birey, duygularına odaklanarak farkındalığını artırabilir.
• Duyguları kabullenmek: Olumsuz duygularla yüzleşmekten kaçınmak, onları daha da güçlendirebilir. Duyguların mesaj verici özelliklerini anlamak önemlidir.
• Duyguları yaşamak: Her duygunun ifade edilme ihtiyacı vardır. Üzüntü ağlamayla, mutluluk gülümsemeyle, öfke ise belirli tepkilerle dışa vurulur. Duygular bastırıldığında, uzun vadede psikolojik problemlere yol açabilir.
• Duyguları tanımlamak: Duygulara isim vermek, onların kontrol edilebilir olmasını sağlar. Kişinin kendini daha iyi anlamasına ve olaylara sağlıklı tepkiler vermesine yardımcı olur.

Duyguları anlamak ve yönetmek, bireyin ruhsal dengesini korumasına yardımcı olur ve genel yaşam kalitesini artırır.

Kaynakça

Nurhan ER (t.y.). Duygu Durum Sıfat Çiftleri Listesi. Ankara Üniversitesi.

Hilal ÇELİK, Bilge Nuran AYDOĞDU (2018). Duygu Odaklı Terapi: Psikoterapide Yeni Bir Yaklaşım. Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi.