Şema Terapi Nedir?
Şema terapi, bireyin çocukluk ve gençlik yıllarında edindiği derin ve otomatikleşmiş inançları ve bunların yetişkinlikteki etkilerini ele alır. Terapide, bireyin kendi şemalarını ve başa çıkma yöntemlerini fark etmesi, değiştirmesi ve daha sağlıklı yollar geliştirmesi hedeflenir.
Şema Terapi Hangi Sorunlarla Çalışılır?
Şema terapi, özellikle çocukluk travmaları ve olumsuz erken dönem deneyimlerinin yetişkinlikte yarattığı psikolojik ve davranışsal sorunları ele almak için kullanılır.
1. Kişilik Bozuklukları
- Borderline (Sınırda) Kişilik Bozukluğu
- Narsistik Kişilik Bozukluğu
- Bağımlı Kişilik Bozukluğu
- Kaçıngan Kişilik Bozukluğu
2. Duygusal ve Ruhsal Sorunlar
- Kronik depresyon
- Kaygı bozuklukları: Genelleşmiş anksiyete, sosyal kaygı vb.
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
- Özgüven eksikliği
- Terk edilme korkusu ve yoğun yalnızlık duygusu
- Duygusal dalgalanmalar ve öfke kontrol problemleri
3. İlişki ve Bağlanma Sorunları
- Romantik ilişkilerde tekrarlayan olumsuz döngüler
- Bağlanma problemleri: Çok çabuk bağlanma ya da tamamen kaçınma
- Duygusal bağımlılık
- Sağlıksız ebeveyn-çocuk ilişkileri
4. Kendini Sabote Eden Davranışlar
- Aşırı fedakarlık ve kendi ihtiyaçlarını ihmal etme
- Başarıyı sabote etme
- Kendini değersiz hissetme ve sürekli suçluluk duygusu
- Aşırı eleştirel iç ses ve kendini yetersiz görme
Şema Terapide Nasıl Çalışılır?
Şema terapi sürecinde erken dönem şemalar (örneğin: terk edilme, başarısızlık, duygusal yoksunluk) ve uyumsuz başa çıkma stratejileri belirlenir. Terapist, danışanın bu şemalarla yüzleşmesini ve daha sağlıklı düşünce ve davranış kalıpları geliştirmesini destekler.
Şema Terapi Kimler İçin Uygundur?
- Çocukluk travmaları ve zorlayıcı yaşam deneyimleri olanlar
- Tekrarlayan olumsuz döngüleri fark eden ama değiştiremeyenler
- Duygusal iniş çıkışları yoğun yaşayanlar
- İlişkilerde sürekli benzer sorunları deneyimleyenler
- Kendini değersiz ve sevilmeye layık değilmiş gibi hissedenler
Şema terapi, özellikle derin duygusal yaraları ve ilişki sorunlarını ele almak isteyen bireyler için etkili bir yöntemdir.